Sivas vilayeti salnamelerinde Ladik

SİVAS VİLAYETİ SALNAMELERİNDE LÂDİK

Bir senelik hadiseleri göstermek üzere tertip olunan eserler hakkında kullanılan bir tabirdir. Sene, yıl demek olan “Sal” ile mektup, kitap manasına gelen “name” kelimelerinden mürekkep olan bu tabirin tam karşılığı “yıllık”tır. [1] Salnameler hususi olduğu gibi resmi olarak ta yayınlanmıştır.

Resmi salnamelerde memleketin teşkilatı gösterilmekte, siyasi ve iktisadi hayat hakkında genel bilgiler verilmektedir. Osmanlı Devleti, ilk resmi salnameyi 1263 (Miladi 1847) yılında yayınlamıştır. İlk senelerde yüz küçük sayfayı aşmayan salnameler, sonraları iki üç yüz , en nihayet yedi sekiz yüz sayfayı bulmuş ve 1328 (Miladi 1912) yılına kadar da muntazaman yayınlanmıştır.

Devlet tarafından yayınlanan bu umumi salnamelerde devletin resmi teşkilatı; merkezdeki tüm resmi görevlilerin, taşrada vilayet ve sancaklardaki görevlilerin makam ve isimleri, tayin tarihleri, rütbeleri ve nişanları gösterilmiştir. Ayrıca birtakım takvim bilgileri, Osmanlı Devletinin kuruluşundan o ana kadar ki padişahların saltanat süreleri ve önemli tarihi olayları içeren bilgiler de verilmektedir.

Umumi salnamelerin dışında, yine resmi mahiyette olmak üzere nezaret ve vilayetlerde salnameler çıkarmışlardır. Her kurum kendisinin çıkardığı salnamelerde, kurumun teşkilat yapısının yanında alanıyla ilgili genel malumatlar vermektedir. Vilayetlerce hazırlanan salnamelere “Vilayet Salnameleri” denilmiştir.

Vilayet salnamelerinde vilayet merkezi, sancak merkezi ve kazalardaki resmi tüm görevliler şematik olarak isim, makam ve rütbeleriyle gösterilmiştir. Bunlara ilaveten, vilayetin tarihi, ekonomik ve sosyal yapısıyla ilgili genel bilgiler de verilmektedir.

Lâdik kazasının 1925 yılına kadar bağlı bulunduğu Sivas Vilayetince de, Hicri 1287 (Miladi 1870), 1288 (Miladi 1871), 1289 (Miladi 1872), 1293 (Miladi 1876), 1298 (Miladi 1881), 1300 (Miladi 1883), 1301 (Miladi 1884), 1302 (Miladi 1885), 1304 (Miladi 1887), 1306 (Miladi 1889), 1308 (Miladi 1891), 1321 (Miladi 1903) ve 1325 (Miladi 1907) [2] yıllarına ait 13 adet salname yayınlanmıştır. Sivas Vilayetinin resmi yayını olan bu salnameler incelenerek Lâdik Kazasıyla ilgili bilgiler aşağıya çıkarılmıştır.

1287 (Miladi 1870) Yılı Salnamesinde Lâdik

Meclis-i İdare
Reis : Kaymakam Ahmet Efendi
Azalar : Naib Ali Rıza Efendi - Müftü Ahmet Efendi - Ali Rıza Efendi - Bedros Ağa
Mal Müdürü : Mehmet Efendi
Tahrirat Katibi : Abdullah Efendi

Meclis-i Deavi
Reis : Naib Efendi
Azalar : Ali Efendi - Hoca Karabet - Efrim Ağa - Nüfus Mukayyidi Efendi
Katip : Abdulhalim Efendi

Emlak Komisyonu
Reis : Vukuat Katibi Ahmet Efendi


Lâdik Kazasının Nüfusu

................... Müslüman Nüfus - Müslüman Olmayan Nüfus - Köy ve Mahalleler

Nefs-i Lâdik _____801 _______________80 ________________8
Köyler ________2401 ______________700 ________________67
Havza ________3690 ______________862 ________________62

Yekun ________6892 _____________1642 ________________137

Bazı İçtimai Bilgiler ____Adet
İslam Mektebi __________13
Talebe (Çocuk) _________247
Cami ________________46
Mescit _______________53
Medrese _______________2
Hatipler ______________45
İmamlar _____________ 93
Müderris ______________ 2
Talebe-i Ulum Miktarı _____20

Hazırlayan: Rasim EROL

Başbakanlık Devlet Arşivleri genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Sultanahmet / İSTANBUL

[1] Mehmet Zeki Pakalın, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü
[2] 1293 ve 1321 yıllarına ait Sivas Vilayeti salnamelerine ulaşamadık. 1293 yılına ait olan Türk Tarih Kurumu Kütüphanesinde, 1321 yılına ait olan ise Ankara Milli Kütüphanede mevcuttur.